25 september 2023

Dag van:

 "Alles zit dicht hoor mam" appte mijn dochter gisteren nog....

Duhhhhhh....maar daar waar mama heen wil niet....

Kom we gaan gezellig naar de kringloop....

"Maar lunchen kan alleen bij Jan en Jan"....

Ook geen probleem want Jan en Jan is toevallig een van mijn favoriete lunch plekjes....

En stap ik s morgens om kwart voor elf in de auto, op weg naar Didam....het kneuterige dorp waar mijn dochter woont....

Vreemd eigenlijk, bedenk ik mij tijdens de rit er naartoe, dat ik zo helemaal blij kan worden als ik naar een dorp rij....

Je kunt Willem en mij ook zo blij maken door ons samen te laten shoppen in Elst (Gld).....

Regelmatig rij ik vanuit school even door mijn oude dorp Oosterbeek....

Ga ik met Annet op stap dan is dat meestal naar een knus gezellig dorp ipv een stad....

Ga ik naar mijn dochter in Didam dan voelt dat als een heus uitje....

En dat terwijl ik al 39 jaar in de grote stad Arnhem woon....een provinciale hoofdstad nog wel....

En de enige twee grote steden waar ik echt verliefd op ben, Parijs en Barcelona zijn....

Zelfs als we op vakantie naar Griekenland gaan, los van onze vrienden, Google ik altijd op 'pittoresk havendorpje'....

Via die zoekfunctie heb ik de lieflijkste plekjes in Griekenland ontdekt....

Hetzelfde doen Annet en ik als we gaan toeren door Nederland of Duitsland....

En altijd weer komen we in de kleinste aandoenlijkste gehuchten terecht....

In principe bestaan er geen officiële regels

over het verschil tussen dorp en stad......

Van oudsher mag je een gemeente alleen een stad noemen wanneer deze over stadsrechten beschikt......

Deze rechten werden door een landsheer verleend......

Een stad mocht onder meer een stadsmuur bouwen om zichzelf goed te kunnen verdedigen......

Amsterdam kreeg zijn stadsrechten bijvoorbeeld rond het jaar 1300......

Ook een kleine plaats zoals ons Gelderse Bronkhorst (met iets meer dan 150 inwoners) heeft stadsrechten......

Den Haag met meer dan 500.000 inwoners heeft daarentegen nooit officiële stadsrechten verworven......nee het is heus......

In de praktijk wordt meestal de grens van 25.000 inwoners aangehouden......

Alles daaronder noemen we in de volksmond een dorp......

Tussen 1848 en 1851 zijn de klassieke stadsrechten namelijk afgeschaft...... Sindsdien zijn ‘gemeente’, ‘bebouwde kom’ en ‘woonplaats’ de formele benamingen voor de steden, dorpen, gehuchten en buurtschappen geworden......

Het verschil hiertussen bestaat dus alleen in een informele context.......

De zogenaamde gemeentewet kwam in de plaats van stadsrechten....

Deze wet regelt dat gemeentelijke besturen hun eigen beleid kunnen voeren, maar wel binnen de kaders van de Rijksoverheid......

Ooit verleende stadsrechten zijn officieel nog steeds geldig, maar er wordt niet meer bijgehouden of een plaats een dorp of een stad is.......

Doordat decentralisatie meer bestuurskracht vereist van gemeenten, worden er sinds 1970 steeds meer gemeenten samengevoegd via herindelingen.......

Waren er in 1209 nog 1.851 gemeenten, in 2023 is dit aantal teruggelopen tot slechts 344......

Toch worden dorpen die door een fusie bij een stad worden gevoegd, door de inwoners vaak nog steeds gezien als dorp en niet als wijk van de stad......

Scheveningen bijvoorbeeld was ooit een vissersdorp maar is tegenwoordig een stadsdeel van Den Haag.......

Scheveningers ervaren dit absoluut niet zo......en begin er ook maar niet over....het ligt nogal gevoelig namelijk.....

Dorp versus buurtschap en gehucht: wat is het verschil?......

Net als bij steden en dorpen zijn hier geen sluitende definities voor......

De omvang van de plaats is een belangrijke factor......

Een dorp is groter dan een gehucht, dat meestal weer net iets groter is dan een buurtschap.......

Traditioneel is het de aanwezigheid van een kerk die het verschil maakt......

Een plaats met een eigen kerk mag zich van oudsher een dorp noemen, in plaats van een gehucht of buurtschap......

Dat wordt dan nog wat in deze tijd waarin veel kerken gesloten worden....

Beide benamingen zijn gangbaar voor plaatsen die buiten de bebouwde kom van een andere stad of dorp liggen, meestal zonder kerk......

De termen ‘buurtschap’ en ‘gehucht’ worden vaak door elkaar heen gebruikt..... Het Friese plaatsje Bartlehiem, bekend van het Elfstedentocht-bruggetje krijgt bijvoorbeeld beide toevoegingen......

Volgens sommige bronnen zijn er wel kleine onderlinge verschillen......

Als de huizen in een kleine woonplaats dicht op elkaar zijn gebouwd, zou er sprake zijn van een gehucht......

Zijn de woningen verder van elkaar verspreid, dan is buurtschap de meer gangbare term......

Daarnaast heeft de term gehucht een minder positieve associatie, zoals een kleinerend bedoelde naam voor een plek met weinig betekenis.....

De naam buurtschap weerspiegelt juist eenheid en saamhorigheid......

Inclusief roddels, naoberplicht etc....

En toch hou ik ervan!!.....

(Bron: Omroep Gelderland, De Telegraaf, Algemeen Dagblad, Indebuurt.nl, Allecijfers.nl, Plaatsengids.nl, Rijckheyt.nl en een beetje van mezelf)

Bureauyop onderzocht grote groepen dertigers die het dilemma hadden; gaan we wonen in een stad of een dorp?.....

Mensen denken bij een stad vaak aan een bruisend en druk sociaal leven, met gezellige cafés en restaurants waar je heerlijk kunt eten en waar vrijwel alle (culturele) voorzieningen en winkels op loop- of fietsafstand te vinden zijn.....

Aan de andere kant van dit dilemma staat een dorp.....

Het typische beeld wat je vaak hoort is dat een dorp rustig is, veel ruimte biedt en een tikkeltje saai is......

Omdat we een deel van onze identiteit ontlenen aan de plek waar we wonen, is dit vaak een lastig dilemma voor veel dertigers.....

Nou, ik kan ze uit de brand helpen....

Dorpen als die ik net noemde; Elst, Oosterbeek, Didam, beiden van het leven...

Dorpsfeesten, kermissen, grote en kleine evenementen, braderieën, je kunt het zo gek niet bedenken of er is wel wat te doen...

Veel meer eigenlijk dan bij ons in de grote stad waar je het moet hebben van concerten, theater of een zwem -fiets Vierdaagse.....

Oké, genoeg erover...ik kan namelijk wel uren doorgaan....

Vandaag dus heerlijk 'kringlopen' en lunchen met mijn dochter....

Wat een heerlijk begin van de week....

De maandag erop ik er trouwens ook achter kwam waarom nu eigenlijk winkels op maandag geheel of gedeeltelijk gesloten zijn....

De maandag(morgen) wordt echt niet gebruikt om uit te slapen.....

Op de maandag zijn traditioneel vanaf de ingang van de Winkeltijdenwet1930 veel winkels de hele dag of een deel daarvan dicht......

De maandagmorgen hadden de winkeliers tijd nodig om zaken te regelen waar ze anders geen tijd voor hadden......

De tijd wordt gebruikt voor het grootscheeps aanvullen van de voorraad en schoonmaak, administratie......ze maken afspraken met vertegenwoordigers, gaan naar de groothandel of de bank.....

Nou dat weten we dan ook weer ...

Leerzaam blogje dit keer.....

Alleen snap ik nog steeds niet waarom ik, geboren in Baarn, opgegroeid in Heelsum en Oosterbeek, nu in een stad als Arnhem woon.....

Behalve dan tijdens weekenduitjes of in de vakanties, als ik niet weet hoe snel ik in een binnen- of buitenlands dorp moet komen....

Ik ben die eeuwig dertig blijvende met dilemma's denk ik......