3 maart 2021

 Dag van:

De plaat van de dag... schalt het door mijn autoradio speakers....

En die plaat van de dag heeft altijd te maken met een actueel thema van die dag...

Vandaag is dus het thema, hoor ik zojuist door diezelfde speakers, "de dag van het gehoor"....

En dat is grappig want het is ook al de internationale muziekdag....

Het ene is er ter bescherming van je gehoor.... de ander juist om dat gehoor te beschadigen...

Nou ja... niet de muziek beschadigt natuurlijk maar vooral die geluidsgolven op evenementen waar de volumeknop tot voorbij het laatste streepje reikt....

Of van die jongeren in boomcars.... waarvan de wielen niet eens het wegdek raken omdat ze staan te shaken en trillen van het gedreun door een overmatig aantal decibels....

Het leuke is dat beiden al bestaan sinds de eerste mensheid..

Ik bedoel... de mens werd met oren geboren... en muziek werd vanaf dat begin ook gemaakt...

Het allereerste huiltje van een baby klinkt immers als muziek in die oren....

Adam moet vast hebben lopen jubelen toen hij zijn Eva ontdekte en ga er vanuit dat ze hand in hand luid neuriënd door door het paradijs hebben gehuppeld....

Waarbij ik aanteken dat zelfs huppelen een ritme heeft....

Oren waren er dus altijd maar muziek ook....

Het staat alleen niet vanaf die eerste dag beschreven...

Maar ja.. hoe beschrijf je Adam gejubel of een oerknal....

En wat wist Adam nou van zijn oren....

Waarschijnlijk alleen dat hij op één van de twee sliep....

Kijken we naar de geschiedenis tijdlijn dan wordt het al een stuk leuker als je daar je fantasie op loslaat:

Stenen tijdperk, bronzen tijdperk, ijzer tijdperk, oudheid, middeleeuwen, vroeg moderne tijdperk, moderne tijd en eigentijdse tijd....

Kennen jullie dat rijtje al... 

Laat ik eens in het stenen tijdperk (prehistorie) beginnen...

De tijd van de stenen werktuigen...

De katapult die het zoef geluid in de lucht maakte...

De stenen beitels die op de maat sieraden maakten....

Jabbedabbedooh..... een wereldhit van de Flinstones...

Ze hadden er een EuroSongfestival mee kunnen winnen...

Flinstones... meet the Flinstones...van je jabbedabbedoodah jabbedabbedoodah jabbedabbedoodahdeeeeee..... WILMAAAAAAAAAAAAA!!!!!!

Dat zeg ik..... een wereldhit....

Het bronzen tijdperk.... ofwel bronstijd...

Tussen de steentijd en de bronstijd is ook nog koper gevonden maar het was de moeite niet dit te benoemen... laat staan er muziek mee te maken...

Nee, neem dan het bronzen tijdperk....

Wees eerlijk... welke kerkklok is er niet van brons gemaakt...

Jammer alleen dat er toen nog geen kerken waren...

Nee erger nog... de meest teruggevonden voorwerpen waren bijlen,  dolken, messen, speren, pijlen en de punten daarvan...

Alleen al het slijpen moet een muzikaal spektakel zijn geweest...

En dan de reden waarvoor deze werktuigen gebruikt werden....

Puur voor doding..... doden van mens in de vorm van vijand en dier ten behoeve van voedselvoorziening en primitieve kledij...

En hoe luguber ook maar doodskreten zijn ook muzikale klanken...

Menig lied uit deze tijd bestaat immers niet anders dan uit oooooeeeeeeh en aaaahhhhhh.... of een enkel aaaauuuuu.....

Oehoehoehoerend hard kwaomen zie daor aangesneld....

De pijlen en speren vlogen je om de oren....

Trouwens het gilgamesj stamt uit deze periode....

Het Gilgamesj-epos...???

Jazeker.... het allereerste gedicht ooit ter wereld gevonden....

Rijmen konden ze dus ook al... en Sinterklaas was nog niet eens geboren...

En toen kwam de ijzertijd....

Zwaarder gevechtsmateriaal werd gemaakt... zwaarden en zo....

Maar op muzikaal gebied wou ik het meer hebben over de klapperstenen....

IJzer werd gewonnen uit zogenaamde 'klapperstenen'. Klapperstenen bestaan uit ijzeroer (moerasijzererts); maar hier is het ijzerhydroxide afgezet rondom kleibolletjes die zich her en der in het zand bevinden. Het ijzeroer is hier de omhulling van de klei. De klei verschrompelt door uitdroging, het ijzeroer wordt dan een 'klappersteen'. Bij het schudden hoort men het kleibolletje in de klont ijzeroer rammelen, vandaar de naam.

De eerste rammelaar was geboren...

Ik wil dan ook bij deze de rammelaar als eerst geregistreerde muziekinstrument benoemen....

De voorloper op de sambabal.....

Waarbij we dus kunnen stellen dat niet de sambabal een Zuid Amerikaans instrument is maar van origine van Groningse komaf...

De Oudheid is de periode waarin voor het eerst het woord beschaving valt...

Het is dan ook niet vreemd dat we het nu ook echt over muziekinstrumenten gaan hebben en ik de fantasie weer loslaat...

Was er in de tijden hiervoor wellicht fluit geluid uit grassprietjes... dat veranderde nu...

Na al dat metaal geweld greep de mensheid weer terug naar hout...

Het is dan ook niet vreemd dat in de oudheid voor het eerst sprake was van een lier en een fluit....

Ik gok op een leuke vrijetijdsbesteding van een mens met een stuk hout.... en nog een restant pijlpunt of zwaard uit de ijzertijd, waarmee hij zijn ziel en zaligheid legde in het bewerken van een stukje hout en op deze manier van ontdekkend leren kwam tot het maken van die eerste muziekinstrumenten...

Dat de lier klonk als kattengejank maakt niet uit... de mens stond tenslotte nog dichtbij het dier en dierlijke in hemzelf....

Maar nu komen we in de middeleeuwen...

Nóg meer beschaving....

Was de stenen tijdperk mens, de bronzen mens, het ijzer mens, de oudheid mens nog erg gericht op zichzelf...(de solo's stammen uit die tijd)... nu was de muziek veel meer gericht op polyfone muziek... de meerstemmigheid....

En.. jawel... het muzieknotatie systeem kwam....

Men vond de noten uit... de muzieknoten dan hè...!

Het systeem ging van kwinten naar tertsen.... en... de eerste componisten namen kom je nu tegen...

Allemaal onbekende namen hoor....

Ze rommelden denk ik maar wat aan dat ze geen er geen naam van roem en faam aan overhielden....

De naam Wipo van Bourgondië of Goderik van Finchale zegt jullie waarschijnlijk net zo weinig als mij....

De citer, de tamboerijn, de bekkens zijn zo'n beetje de instrumenten uit die tijd...

(Hier terug te lezen http://static.digischool.nl/mu/leerlingen/geschiedenis/middeleeuwen/instrumenten.htm )

De vroeg moderne tijd zorgde ervoor dat het muziekschrift netjes gebundeld werd...

De boekdrukkunst ontstond nu namelijk...

Vanaf nu zie je ook van die muziek standaards (uit de ijzertijd natuurlijk nog) met van die ongemakkelijke blaadjes notenbalken die bij een minste of geringste zuchtje wind van die standaards afwaaiden...

En toen bestonden er nog geen wasknijpers... geen houten ... laat staan die van plastic....

Dit heet ook wel de tijd van de Renaissance en de barok...

Ik noem het soms overbodig tingeltangel muziek...

Maar wat te denken van de viool en de cello die nu in opmars kwamen...

En wat te denken van Bach die de hitlijsten aanvoerde...

Met stip op één hoor...!

Troetelplaat van de maand!!!....

Was de muziek in eerste periode veelal vocaal... nu komt de overwegend instrumentale periode...

De moderne tijd... de tijd van het classicisme.....

Nu komt mijn grote held om de hoek kijken...Mozart....

Gunst wat was ik verslingerd aan die film Amadeus....

En nog vind ik het heerlijk om dit film te zien...

In deze tijd ging men ook aangeven dat muziek hard Forte gespeeld moest worden of juist Pianissimo zacht....

En dan komt de romantiek.... met alweer een grote held van mij...Edvard Grieg... waarvan ik de Peer Gynt suite toch absoluut op mijn crematie wil horen.... zouden mijn oren dan tenminste nog enige kans van leven hebben....

En ik hoef hem natuurlijk niet helemaal te horen.... maar een stukkie zou leuk zijn....

Alles in deze periode draait om wat mensen voelen en om de natuur...

De mooiste stukken werden geschreven....

De orkesten worden steeds groter en uitgebreider...

De muziekstukken steeds complexer...

Zo belanden we dan in de klassieke muziek van de 20ste eeuw....

Ze noemen het ook wel de dissonante periode... inderdaad vanwege de dissonantie in de muziek...

Noem het maar wringende klanken... die een soort spanning geven omdat ze net wel en net niet klinken....

Deze periode bestaat uit een heleboel sub periodetjes die ik echt niet allemaal ga noemen.... maar ze brengen ons wel naar de tijd van nu...

De eigentijdse muziek...

Maar ach was in de tijd waarin je toen of nu leefde niet alles eigentijds...?

Mozart zal toch maar je buurman zijn geweest...

Hoe eigentijds wil je het dan hebben...

En kijk ik dan nu naar de eigentijdse muziek... tenminste als straks de concerten en evenementen weer plaats mogen vinden... dan vind ik toch de meeste muziek wel weer wat hebben van die uit het stenen tijdperk....

Oe..ah.... dreun dreun (stappen van een dinosaurus)....

Enfin... de dag van het gehoor en de internationale muziekdag...

We zijn er weer wat wijzer van geworden...